Với môi trường kinh doanh ngày càng cởi mở và các chính sách hội nhập quốc tế, Việt Nam tiếp tục phát triển ổn định và trở thành một trong những các điểm đến đầu tư hấp dẫn nhất ở quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu và một thị trường tiềm năng cho các tập đoàn quốc tế.
Việt Nam cần một lực lượng lao động có tay nghề cao hơn để thay đổi toàn diện từ một nước nông nghiệp thành một địa điểm được săn đón cho sản xuất công nghiệp và dịch vụ.
Để tạo đà tăng trưởng bền vững và thu hút đầu tư nước ngoài, Chính phủ Việt Nam đã thực hiện một số thay đổi trong các quy định về Lao động. Thiết lập các tiêu chuẩn lao động quốc tế là một bước cần thiết và chặt chẽ trên con đường này.
Các quy định chính của bộ luật lao động
Giờ làm việc
Giới hạn giờ làm việc vẫn là 48 giờ mỗi tuần, bộ luật mới quy định rằng giờ làm việc bình thường không được vượt quá tám giờ một ngày hoặc 48 giờ một tuần. Tuy nhiên, nếu người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận về việc làm thêm giờ thì thời gian làm thêm không được vượt quá 12 giờ một ngày, 40 giờ một tháng và 200 giờ một năm.
Hợp đồng lao động
Hợp đồng lao động chỉ được giao kết theo một trong hai loại hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động xác định thời hạn. Hợp đồng lao động xác định chỉ được gia hạn một lần. Người nước ngoài có giấy phép lao động (có giá trị trong hai năm) cũng sẽ chỉ có thể gia hạn một lần. Hợp đồng thời vụ sẽ không còn được phép kể từ năm 2021.
Chấm dứt hợp đồng
Nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập từ việc áp dụng các trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng của người lao động, Điều 35 Bộ luật Lao động 2019 cho phép người lao động được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng không cần lý do mà chỉ cần báo trước 30 ngày với hợp đồng xác định thời hạn và 45 ngày với hợp đồng không xác định thời hạn.
Công đoàn
Việt Nam hiện sẽ cho phép các công đoàn độc lập hoạt động thay vì hiện đang chịu sự giám sát của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (TLĐLĐVN). Công đoàn độc lập sẽ vẫn phải xin phép cơ quan nhà nước để hoạt động. Điều này phần nào được thấy khi Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại tự do đòi hỏi mở cửa quyền công đoàn. Tuy nhiên, cần có hướng dẫn thêm về cách điều này xảy ra trên thực tế.
Tuổi nghỉ hưu
Việt Nam cũng sẽ tăng tuổi nghỉ hưu của nam lên 62 từ 60 hiện tại và tăng tương tự cho nữ lên 55 từ 50 hiện nay. Tuy nhiên, người lao động có thể nghỉ hưu muộn hơn hoặc sớm hơn tùy tình hình. Ví dụ, những nhân viên làm việc trong môi trường nguy hiểm hoặc liên quan đến công việc nặng nhọc có thể nghỉ hưu sớm hơn, trong khi những người làm việc trong khu vực tư nhân hoặc những công việc có kỹ năng cao có thể nghỉ hưu muộn hơn. Thời gian gia hạn tối đa cho việc này sẽ là 5 năm. Tuy nhiên, việc tăng tuổi nghỉ hưu sẽ được thực hiện dần dần đối với nam và nữ vào năm 2028 và 2035. Việc tăng lương hưu được thực hiện để tránh tình trạng thiếu hụt lao động từ năm 2040 và giải quyết thâm hụt bảo hiểm xã hội.
Quốc khánh được nghỉ 2 ngày
Bên cạnh việc tăng tuổi nghỉ hưu, đáng chú ý, Điều 112 Bộ luật Lao động sửa đổi còn bổ sung thêm 01 ngày nghỉ trong năm vào ngày liền kề với ngày Quốc khánh, có thể là 01/9 hoặc 03/9 Dương lịch tùy theo từng năm.
Phân biệt đối xử
Bộ luật mới có các biện pháp bảo vệ bảo vệ nhân viên khỏi bị phân biệt đối xử tại nơi làm việc. Điều này bao gồm bảo vệ khỏi quấy rối tình dục và phân biệt đối xử dựa trên màu da, chủng tộc, quốc tịch, nhóm dân tộc, giới tính, tình trạng hôn nhân, mang thai, quan điểm chính trị, khuyết tật, tình trạng HIV hoặc nếu trong một nhóm thương mại. Bộ luật lao động sửa đổi cũng tăng cường bảo vệ cho những người lao động trẻ tuổi.
Quấy rối tình dục
Nghị định quy định cụ thể hơn về vấn đề quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Điều này bao gồm bất kỳ hình thức quấy rối tình dục nào: quấy rối thể chất, bằng lời nói hoặc không bằng lời nói, chẳng hạn như ngôn ngữ cơ thể, hoạt động tình dục trực tiếp hoặc điện tử. Nơi làm việc cũng đã được định nghĩa là bao gồm bất kỳ nơi nào mà nhân viên thực sự làm việc bao gồm các địa điểm liên quan đến công việc như các hoạt động xã hội, hội thảo, các chuyến công tác, nói chuyện điện thoại, xe cộ, v.v.
Giám sát lao động
Khi công ty bắt đầu hoạt động, người sử dụng lao động phải lập sổ quản lý lao động tại trụ sở chính hoặc chi nhánh, văn phòng đại diện về những thông tin cơ bản về người lao động. Mọi thay đổi về lao động phải được báo cáo sáu tháng một lần cho bộ phận lao động.
Nhân viên nữ
Để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhân viên nữ, những người có con dưới 12 tháng tuổi, được nghỉ làm việc 60 phút mỗi ngày để cho con bú. Nhân viên nữ cũng sẽ được nghỉ 30 phút trong kỳ kinh nguyệt. Số ngày về thời gian nghỉ do hai bên thoả thuận nhưng tối thiểu là ba ngày làm việc trong tháng. Nếu người lao động nữ không có thời gian nghỉ nói trên và tiếp tục làm việc thì người lao động phải trả thêm tiền lương cho công việc, khoản tiền này tách biệt với tiền làm thêm giờ.
Bộ luật lao động sửa đổi sẽ giúp Việt Nam phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế khi trở thành một phần của hiệp định thương mại tự do bao gồm Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Bộ quy tắc mới sẽ có tác động đến các doanh nghiệp vì vậy người sử dụng lao động nên tìm cách nhận hỗ trợ liên quan đến thực tiễn lao động để đảm bảo các chính sách tuân thủ pháp luật vào năm 2021.
